आपण सर्वजण जगातील चकाचक शहरांचे फोटो पाहतो, परंतु सत्याची दुसरी बाजू खूपच कठोर आहे. अशी काही शहरे आहेत जिथे हवेतील दुर्गंधी, जमिनीवर पसरलेला कचरा आणि आकाशात पसरलेला धूर इतका प्रचंड आहे की काही मिनिटे तिथे उभे राहणे देखील कठीण होते. केवळ घाणच नाही तर बिघडलेल्या पायाभूत सुविधा, निष्काळजी उद्योग आणि प्रशासनाच्या उदासीनतेमुळे परिस्थिती इतकी बिकट झाली आहे की श्वास घेणे देखील एक आव्हान बनले आहे. चला त्या शहरांबद्दल जाणून घेऊया.
बाकू
अझरबैजानची राजधानी बाकू एकेकाळी तेलासाठी, काळ्या सोन्यासाठी प्रसिद्ध होती. पण तेच तेल आता शहराची सर्वात मोठी समस्या बनली आहे. सतत औद्योगिकीकरण, कच्च्या तेलाची उघड गळती, समुद्रकिनाऱ्यावरील रासायनिक साठे आणि जुन्या कारखान्यांमधून निघणारा कचरा यामुळे बाकूची हवा इतकी विषारी झाली आहे की किनारपट्टीच्या भागातून चालताना डोळ्यांना जळजळ होऊ शकते. हवा जड आहे, जमीन रंगहीन झाली आहे आणि समुद्राच्या सुगंधाची जागा रासायनिक दुर्गंधीने घेतली आहे.
पोर्ट-औ-प्रिन्स: कचऱ्याने भरलेली राजधानी
हैतीची राजधानी पोर्ट-औ-प्रिन्समध्ये, केवळ रस्त्यांवरच नाही तर संपूर्ण यंत्रणेत घाण पसरली आहे. शहराची कचरा संकलन व्यवस्था जवळजवळ अस्तित्वात नाही, सांडपाणी व्यवस्था तुटलेली आहे आणि पिण्याचे पाणी इतके खराब आहे की लोक आजारांशी झुंजतात. जेव्हा जेव्हा पाऊस पडतो तेव्हा घाणेरडे गटारांचे पाणी रस्त्यावर सांडते आणि संपूर्ण शहर कचऱ्याच्या नदीत रूपांतरित होते. येथे स्वच्छ हवा मिळणे हे चमत्कारापेक्षा कमी वाटत नाही.
ढाका: गर्दी, धूर आणि अस्वच्छ रस्ते
दक्षिण आशियातील सर्वात वर्दळीच्या शहरांपैकी एक मानले जाणारे ढाका लोकसंख्येच्या दबावाखाली श्वास घेत आहे. लाखो वाहनांचा धूर, अरुंद रस्ते, गर्दीच्या बाजारपेठा आणि कचऱ्याचे डोंगर सर्वत्र दिसतात. शहरी नियोजनाचा अभाव यामुळे बहुतेकदा कचराकुंड्या निवासी क्षेत्रांजवळ असतात. रस्त्यांवर आणि उघड्या गटारांवर सतत कचरा साचल्याने कायमचे अस्वच्छ वातावरण निर्माण होते.
अँतानानारिव्हो: कचरा आणि दुर्गंधीच्या विळख्यात
मादागास्करची राजधानी अँतानानारिव्होमधील घाण इतकी गंभीर आहे की त्यामुळे शहराची ओळखच बदलून गेली आहे. गरिबी आणि प्रशासकीय दुर्लक्षामुळे वर्षानुवर्षे स्वच्छतेची कमतरता भासत आहे. रस्त्यांवरील प्रत्येक वळणावर कचऱ्याचे उंच ढिगारे आणि उघड्या गटारांमधून निघणारी दुर्गंधी प्रवाशांना त्रास देते. स्थानिक बाजारपेठा अनेकदा या घाणीत चालतात, ज्यामुळे रोगराईचा सतत धोका निर्माण होतो.
पोर्ट हार्कोर्ट: तेल राजधानीत विषारी धुके
नायजेरियातील पोर्ट हार्कोर्टमध्ये तेल उद्योगातून होणारे प्रदूषण ही शहराची सर्वात गंभीर समस्या आहे. काळा धूर, हवेतील तेलकट कण आणि दयनीय सांडपाणी व्यवस्था यामुळे ते आफ्रिकेतील सर्वात प्रदूषित शहरांपैकी एक बनले आहे. उघड्यावर टाकला जाणारा घनकचरा, तुटलेल्या नाल्यांची दुर्गंधी आणि सतत पसरलेला धुक्याचा पडदा यामुळे जीवन अत्यंत कठीण होते.
