दत्त जयंती ही मार्गशीर्ष पौर्णिमा तिथीला साजरी करण्यात येते. यावर्षी गुरुवारी 4 डिसेंबर 2025 रोजी दत्त जयंती साजरी करण्यात येणार आहे. महाराष्ट्रातील दत्त मंदिराविषयी आज आपण जाणून घेणार आहोत…
श्री क्षेत्र नृसिंहवाडी
महाराष्ट्रातील एक प्रसिद्ध दत्तात्रेय देवस्थान म्हणून कोल्हापूर जिल्ह्यातील श्री क्षेत्र नृसिंहवाडी ओळखले जाते, जेथे कृष्णा आणि पंचगंगा नद्यांचा संगम होतो. हे ठिकाण श्री नृसिंह सरस्वती महाराज यांचे प्रमुख स्थान मानले जाते आणि ‘दत्त संप्रदायाची पंढरी’ म्हणूनही प्रसिद्ध आहे.
ऐतिहासिक महत्त्व
महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध दत्त देवस्थानांमध्ये श्री क्षेत्र नृसिंहवाडी हे एक प्रमुख स्थान आहे. ज्यांनी येथे १२ वर्षे वास्तव्य केले होते. त्यामुळे हे स्थळ ‘दत्त लिलाभूमी’ म्हणून ओळखले जाते. या ठिकाणाला ‘पंचगंगा संगम क्षेत्र’ असेही म्हणतात कारण येथे कृष्णा आणि पंचगंगा नद्यांचा संगम होतो.
श्री क्षेत्र माहूर
महाराष्ट्रातील दत्तात्रेयांची प्रसिद्ध देवस्थाने आहेत, ज्यामध्ये माहूर (नांदेड जिल्हा) हे सर्वात महत्त्वाचे स्थळ मानले जाते, कारण येथे दत्तगुरुंचा जन्म झाला असे मानले जाते. माहूर व्यतिरिक्त, दत्त शिखर हे देखील एक प्रसिद्ध स्थान आहे, जिथे दत्तगुरुंनी तपश्चर्या केली होती असे मानले जाते. माहूर किल्ल्याजवळ एका टेकडीवर असलेले हे एक प्रसिद्ध आध्यात्मिक स्थळ आहे. या व्यतिरिक्त, अत्रि-अनुसया मंदिर आणि दत्तात्रेयांचे निद्रास्थान ही माहूरमधीलच इतर प्रसिद्ध मंदिरे आहेत.
श्री क्षेत्र प्रयाग
कोल्हापूर जिल्ह्यातील भुदरगड तालुक्यात, वेदगंगा नदीच्या तीरावर ‘गुप्त सरस्वती’ या ठिकाणी हे देवस्थान आहे, असे मानले जाते. हे एक महत्त्वाचे देवस्थान आहे, जिथे ‘गुप्त सरस्वती’ नदीजवळ दत्त प्रभूंचा वास असल्याचे मानले जाते.
श्री क्षेत्र औदुंबर
महाराष्ट्रातील एक प्रसिद्ध दत्तक्षेत्र श्री क्षेत्र औदुंबर आहे. हे सांगली जिल्ह्यात कृष्णा नदीच्या काठी वसलेले आहे आणि नृसिंह सरस्वती स्वामी महाराजांच्या चातुर्मासामुळे या स्थळाला विशेष महत्त्व प्राप्त झाले आहे. औदुंबर वृक्षाला ‘कल्पवृक्ष’ मानले जाते आणि येथील पादुकांना ‘विमल पादुका’ म्हणतात. हे ठिकाण शांत, निसर्गरम्य आणि भक्तिमय वातावरणासाठी प्रसिद्ध आहे.
(टीप : वरील सर्व बाबी MP मराठी Breaking केवळ माहिती म्हणून वाचक-प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवत आहे. यातून MP मराठी Breaking कोणताही दावा करत नाही.)