ब्लूटूथ हेडफोन आणि वायरलेस ईयरफोन जसे की Apple AirPods, Bose, Beats किंवा बोन-कंडक्शन हेडफोन (जसे Shokz) याबाबत एक प्रश्न अनेक काळापासून चर्चेत आहे हे कॅन्सरचे कारण होऊ शकतात का? या भीतीचे कारण म्हणजे हे डिव्हाइस रेडिओफ्रीक्वेंसी रेडिएशन (RFR) उत्सर्जित करतात, जे मेंदूच्या पेशींना हानी पोहोचवून कॅन्सर होऊ शकतो. पण आतापर्यंत झालेल्या संशोधनात या दाव्याला ठोस पुरावा मिळाला नाही आहे.
ब्लूटूथ आणि कर्करोगाचा संबंध: चिंता का?
२०१५ मध्ये, काही अभ्यासातून असे दिसून आले की इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशन (EMR) च्या दीर्घकाळ संपर्कात राहिल्याने – जसे की मोबाईल फोन, वाय-फाय, मोबाईल टॉवर किंवा वायरलेस बेबी मॉनिटर – मेंदूतील ट्यूमर, वंध्यत्व आणि इतर आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात.
या आधारावर, जगभरातील २०० हून अधिक शास्त्रज्ञांनी WHO आणि UN ला EMR वर कठोर नियम लागू करण्याची विनंती केली.
२०१९ मध्ये एअरपॉड्स आणि इतर वायरलेस हेडसेट्सच्या लोकप्रियतेमुळे या वादाला पुन्हा एकदा वेग आला. वायरलेस कम्युनिकेशनसाठी कमी बँडविड्थवर काम करणाऱ्या आरएफआरवर लक्ष केंद्रित करण्यात आले.
रेडिएशनचे प्रकार: ते किती धोकादायक आहे?
रेडिएशनचे दोन प्रकार आहेत:
आयोनायझिंग रेडिएशन (जसे की एक्स-रे, गॅमा किरण): हे पेशींच्या डीएनए संरचनेला नुकसान पोहोचवू शकते आणि कर्करोगास कारणीभूत ठरू शकते.
नॉन-आयोनायझिंग रेडिएशन (जसे की रेडिओ लहरी, मायक्रोवेव्ह, ब्लूटूथ): यामध्ये डीएनएला थेट नुकसान पोहोचवण्यासाठी पुरेशी ऊर्जा नसते.
नॉन-आयोनायझिंग असलेले यूव्ही किरण उच्च डोसमध्ये त्वचेचा कर्करोग होऊ शकतात. या आधारावर, काही तज्ञांनी आरएफआरच्या दीर्घकालीन परिणामांबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे, विशेषतः ज्या मुलांची कवटी पातळ असते आणि आरएफआर शोषण जास्त असते.
आतापर्यंतचे वैज्ञानिक निष्कर्ष काय सांगतात?
ब्लूटूथ उपकरणांद्वारे उत्सर्जित होणारा आरएफआर खूप कमी आहे—तो सेल फोनपेक्षा १० ते ४०० पट कमी आहे.
नॅशनल कॅन्सर इन्स्टिट्यूट (एनसीआय) नुसार, या लाटा डीएनएला नुकसान पोहोचवण्याइतक्या शक्तिशाली नाहीत.
२०१९ च्या एका अभ्यासात असेही दिसून आले आहे की ब्लूटूथ रेडिएशन एक्स-रे सारख्या उच्च-ऊर्जा लहरींपेक्षा लाखो पट कमकुवत आहे.
आजपर्यंत, अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया किंवा युरोपमध्ये मोबाईल फोन किंवा ब्लूटूथ उपकरणांमुळे मेंदूच्या कर्करोगाच्या प्रमाणात लक्षणीय वाढ दिसून आलेली नाही.
तरीही सावधगिरी का बाळगावी?
ब्लूटूथ उपकरणांमुळे कर्करोगाचा धोका नाही यावर सीडीसी, एफडीए आणि एफसीसी सहमत आहेत, परंतु इंटरनॅशनल एजन्सी फॉर रिसर्च ऑन कॅन्सर (आयएआरसी) अजूनही आरएफआरला “कदाचित कर्करोगजन्य” म्हणून वर्गीकृत करते.





