भारत हा एक मोठा देश आहे आणि येथे लाखो लोक दररोज एका शहरातून दुसऱ्या शहरात किंवा एका राज्यातून दुसऱ्या राज्यात जाण्यासाठी ट्रेनने प्रवास करतात. भारतीय रेल्वे ही जगातील सर्वात मोठ्या रेल्वे नेटवर्कपैकी एक आहे, जी दररोज सुमारे १३,००० गाड्या चालवते. ट्रेन प्रवास केवळ आरामदायी आणि सुरक्षित नाही तर सामान्य माणसासाठी परवडणारा देखील आहे. पण तुम्हाला माहिती आहे का की ट्रेनमध्ये प्रवास करण्यासाठी आपल्याला जितके स्वातंत्र्य आहे तितकेच काही नियमांचे पालन करणे देखील तितकेच महत्त्वाचे आहे.
अनेकदा असे दिसून येते की प्रवासी कोणताही सामान विचार न करता पॅक करतात, परंतु त्यांना हे कळत नाही की काही वस्तू अशा आहेत ज्या ट्रेनमध्ये नेण्यास कायदेशीररित्या मनाई आहे. जर तुम्ही अशी कोणतीही निषिद्ध वस्तू तुमच्यासोबत नेली आणि रेल्वे अधिकाऱ्यांनी तुम्हाला पकडले तर तुम्हाला दंड किंवा तुरुंगवास देखील होऊ शकतो. तर चला जाणून घेऊया कोणत्या गोष्टी ट्रेनमध्ये नेण्यास मनाई आहे आणि यासाठी रेल्वेने कोणते नियम बनवले आहेत.
हा नियम का आवश्यक आहे?
भारतीय रेल्वेचे सर्वात मोठे उद्दिष्ट प्रवाशांची सुरक्षा आणि सुविधा आहे. काही वस्तू अशा आहेत ज्यामुळे ट्रेनमध्ये आग लागू शकते, अपघात होऊ शकतो किंवा प्रवाशांना त्रास होऊ शकतो. अशा परिस्थितीत, रेल्वेने कायद्यानुसार काही वस्तू ट्रेनमध्ये घेऊन जाण्यास सक्त मनाई करण्याचा निर्णय घेतला आहे. जर एखादा प्रवासी या प्रतिबंधित वस्तूंसह ट्रेनमध्ये आढळला तर त्याच्यावर रेल्वे कायद्याच्या कलम १६४ अंतर्गत कारवाई केली जाऊ शकते. यामुळे १००० पर्यंत दंड, ३ वर्षांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दोन्हीही होऊ शकतात.
ट्रेनमध्ये कोणत्या गोष्टी नेऊ नयेत?
१. सुका नारळ – ट्रेनमध्ये सुका नारळ घेण्यास मनाई आहे. याचे कारण म्हणजे त्याचे बाह्य कवच अत्यंत ज्वलनशील असते, ज्यामुळे ट्रेनमध्ये आग लागू शकते. म्हणूनच विक्रेते ते सोलून विकतात.
२. गॅस सिलेंडर – गॅस सिलेंडरमध्ये ज्वलनशील वायू असतो जो खूप धोकादायक असू शकतो. ट्रेनमध्ये हालचालींमुळे गळती होण्याचा धोका असतो, ज्यामुळे आग लागू शकते.
३. फटाके आणि गनपावडर – फटाके आणि गनपावडरपासून आग लागण्याचा धोका खूप जास्त असतो. म्हणूनच ते वाहून नेण्यास पूर्णपणे मनाई आहे.
४. आम्ल आणि रसायने – हायड्रोक्लोरिक आम्ल, टॉयलेट क्लिनर किंवा त्वचेला जाळू शकणारे किंवा गुदमरण्यास कारणीभूत ठरणारे कोणतेही रसायन ट्रेनमध्ये नेऊ नये.
५. पेट्रोल, डिझेल, रॉकेल आणि तेल – या सर्व ज्वलनशील गोष्टी आहेत. रेल्वेमध्ये त्यांची वाहतूक करणे हा मोठा धोका असू शकतो. त्यांची वाहतूक केल्यास कठोर शिक्षेची तरतूद आहे.
६. माचीस आणि स्टोव्ह – माचीसमुळे आग लागू शकते आणि स्टोव्हमध्ये गॅस किंवा तेल असल्यास धोका वाढतो. म्हणून, प्रवासादरम्यान या गोष्टी वाहून नेण्यास देखील मनाई आहे.
७. दुर्गंधीयुक्त किंवा कुजलेल्या वस्तू – चामडे, सुके गवत, खराब झालेले अन्न किंवा वास येणारी कोणतीही वस्तू ट्रेनमध्ये नेऊ नये. यामुळे प्रवाशांना त्रास होऊ शकतो.
८. याशिवाय, रेल्वेच्या नियमांनुसार, ट्रेनमध्ये २० किलो पर्यंत तूप वाहून नेले जाऊ शकते, परंतु ते टिनच्या बॉक्समध्ये चांगले पॅक केले पाहिजे जेणेकरून ते उघडणार नाही किंवा सांडणार नाही.
