समुद्राच्या, नद्यांच्या आणि जंगलांच्या खोलवर काही प्राणी शांतपणे फिरतात. ते सामान्य दिसू शकतात, परंतु त्यांच्याकडे अशी शक्ती आहे जी केवळ मानवांनाच नाही तर सर्वात शक्तिशाली शिकारींनाही सहन होत नाही. ही शक्ती म्हणजे विजेची शक्ती, निसर्गाने त्यांना शिकार आणि स्वसंरक्षणासाठी दिलेली शक्ती. जर एखादा माणूस चुकून त्यांच्या जवळ आला तर त्यांना तात्काळ धक्का बसतो, जणू काही त्यांच्या शरीरातून एक शक्तिशाली विद्युत प्रवाह गेला आहे.
कोणते प्राणी सर्वात जास्त शॉक देतात?
इलेक्ट्रिक ईल हा जगातील सर्वात शक्तिशाली इलेक्ट्रिक शॉक मानला जातो. अमेझॉन नदीतील हा विचित्र दिसणारा मासा ८६० व्होल्टपर्यंतचा शॉक देऊ शकतो, जो मगरीसारख्या भक्षकालाही काही सेकंदात बेशुद्ध करण्यास पुरेसा आहे. ईलच्या लांब शरीरातील विद्युत अवयव एक असा विद्युत प्रवाह निर्माण करतात ज्याला शास्त्रज्ञ “जिवंत बॅटरी” मानतात.
याव्यतिरिक्त, आफ्रिकन नद्यांमध्ये आढळणारा इलेक्ट्रिक कॅटफिश मानवांना बाहेर काढण्यासाठी इतका जोरदार विद्युत शॉक देऊ शकतो. स्टारगेझर मासे, त्यांच्या उघड्या डोळ्यांनी, वाळूमध्ये लपतात आणि अचानक विद्युत शॉक देऊन त्यांच्या भक्ष्याला अर्धांगवायू करतात. दरम्यान, इलेक्ट्रिक रेच्या सपाट शरीराच्या बाजूंच्या विद्युत प्लेट्समुळे ते इतके शक्तिशाली बनते की गोताखोर देखील जवळ जाण्यास कचरतात.
विशेष म्हणजे, विद्युत आवेग असलेल्या सर्व प्राण्यांना विद्युत शॉक बसत नाही. काही प्राणी फक्त वीज ओळखतात. ऑस्ट्रेलियन प्लॅटिपस, त्याच्या चोचीत हजारो इलेक्ट्रोरिसेप्टर्ससह, पाण्यात पोहणाऱ्या लहान माशांची आणि खेकड्यांची थोडीशी हालचाल देखील ओळखू शकतो. एकिडना त्याच्या नाकाने सूक्ष्म विद्युत हालचाली देखील ओळखू शकतो.
त्याचप्रमाणे, भुंग्या फुलांचे विद्युत क्षेत्र वाचून प्रत्येक फुलात किती परागकण शिल्लक आहेत हे ठरवू शकतात. जरी ते धक्के देत नसले तरी, ही क्षमता अजूनही शास्त्रज्ञांना आश्चर्यचकित करते.
मानवांना शत्रू मानत नाहीत
हे विद्युत प्राणी मानवांना शत्रू मानत नाहीत, परंतु जेव्हा त्यांना धोका जाणवतो तेव्हा ते त्यांचे विद्युत अवयव त्वरित सक्रिय करतात. त्यांचे धक्के इतके शक्तिशाली असतात की ते पडणे, बेशुद्ध होणे आणि स्नायूंना अर्धांगवायू देखील होऊ शकतात. अमेझॉनमधील अनेक स्थानिक लोक म्हणतात की जर एखाद्या ईलने पाण्याखाली एखाद्या व्यक्तीला धडक दिली तर ते बुडू शकतात. म्हणूनच शास्त्रज्ञ असा इशारा देतात की अंतर हा या प्राण्यांपासून सर्वोत्तम संरक्षण आहे.
