इतिहासात टीपू सुल्तानचं नाव केवळ त्यांच्या युद्धकौशल्यामुळे आणि शौर्यामुळे अमर झालेलं नाही, तर त्यांच्या विलक्षण तलवारींमुळेही ते आजपर्यंत चर्चेत राहिले आहेत. शतकानुशतके जुन्या या तलवारी आजही लोकांच्या मनात तितकंच कुतूहल निर्माण करतात, जितकं त्या काळी त्यांच्या सैन्यात निर्माण करायच्या.
तलवारींचं वजन नेमकं किती होतं याबद्दल अनेक दावे केले गेले, काही तलवारी कोट्यवधींना लिलावात विकल्या गेल्या, तर काही रहस्यमयरीत्या गायब झाल्याच्या कथा ऐकायला मिळतात. या सगळ्यामुळे टीपूंच्या तलवारींच्या आसपास एक रोमांचक आणि रहस्यमय वातावरण निर्माण झालं आहे.

म्हणूनच प्रश्न पडतो टीपू सुल्तानची ती प्रसिद्ध तलवार नक्की किती किलोची होती? आणि आत्ताच्या काळात ती नक्की कुठे आहे चला, जाणून घेऊया.
टीपू सुल्तानची तलवार किती किलोची होती?
टीपू सुल्तानच्या तलवारींच्या वजनाबाबत इतिहासकार आणि संग्रहालयांमध्ये वेगवेगळे दावे आढळतात. काही नोंदींनुसार ती सुप्रसिद्ध तलवार—जिला विजय माल्या यांनी लिलावातून विकत घेतलं होतं सुमारे ७ किलो ४०० ग्रॅम इतकी जड होती.
इतकी वजनदार तलवार युद्धात प्रभावीपणे चालवणं हे स्वतःमध्येच एक विलक्षण कौशल्य आणि शारीरिक सामर्थ्याची मागणी करणारं कार्य होतं.
दुसरीकडे, आणखी एका तलवारीचं वजन फक्त १.३ किलो असल्याचा उल्लेख मिळतो. ही तलवार अत्यंत संतुलित आणि तीक्ष्ण मानली जात असे. तुलनेने हलकी असल्यामुळे ती टीपू सुल्तानांच्या त्या लढायांची साक्ष मानली जाते ज्यामध्ये त्यांनी वेग आणि रणनितीच्या जोरावर इंग्रजांना अचंबित केलं होतं.
ही दोन्ही वेगवेगळ्या वजनाच्या तलवारी टीपूंच्या शस्त्रसंग्रहात असलेली विविधता आणि त्या काळातील प्रगत तंत्रज्ञान यांची सुद्धा साक्ष देतात.
तलवारीची रचना
टिपू सुलतानच्या तलवारी केवळ शस्त्रे नव्हती, तर राजेशाही प्रतीक होती. उत्कृष्ट पोलादापासून बनवलेल्या आणि सोन्याने कोरलेल्या या तलवारी, ज्यांना “सुखेला” असेही म्हणतात, त्यांना शक्ती आणि शाही अधिकाराचे प्रतीक मानले जात असे. तलवारीचे हात, त्यावरील डिझाइन आणि पाते दर्शवतात की त्या केवळ युद्धासाठी नव्हत्या, तर राजेशाही प्रतिष्ठा आणि अभिमानाचे प्रतीक देखील होत्या.
इतिहासातील सर्वात महागड्या तलवारी
टिपू सुलतानच्या तलवारी जगभरातील श्रीमंत संग्राहकांसाठी एक विशेष आकर्षण आहेत. २०२४ मध्ये लंडनमध्ये लिलावात एक तलवार १४३ कोटी रुपयांना (१.४३ अब्ज रुपये) विकली गेली, ज्यामुळे इतिहासातील सर्वात महागड्या भारतीय तलवारीचा विक्रम झाला. यापूर्वी, बोनहॅम्स आणि क्रिस्टीच्या लिलावात अनेक तलवारी करोडो रुपयांना विकल्या गेल्या आहेत. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, एकेकाळी त्यांच्या ठावठिकाण्यांसाठी प्रसिद्ध असलेल्या काही तलवारी आता गायब आहेत. उदाहरणार्थ, विजय मल्ल्याने खरेदी केलेली तलवार, ज्याबद्दल त्याच्या कुटुंबाने स्पष्टपणे सांगितले आहे की ती आता सापडत नाही.
टिपूच्या तलवारी आता कुठे आहेत?
टिपू सुलतानच्या अनेक तलवारी आता ब्रिटिश संग्रहालय आणि लंडनमधील व्हिक्टोरिया आणि अल्बर्ट संग्रहालयात जतन केल्या आहेत. ब्रिटिश संग्रहालयाच्या दक्षिण आशिया गॅलरीमध्ये त्याची तलवार, अंगठी आणि परफ्यूम बॉक्स अजूनही लक्ष वेधून घेतात. इतर अनेक तलवारी खाजगी संग्रहात विखुरलेल्या आहेत.
काही स्पष्टपणे ओळखल्या गेल्या आहेत, तर काही इतिहासाच्या पाकिटात हरवल्या आहेत. हे रहस्य अजूनही इतिहासप्रेमींना असा प्रश्न विचारण्यास भाग पाडते की टिपूचा खजिना जगापासून किती लपलेला आहे.











