मुंबईसारख्या महानगरात बांधकामाच्या वाढत्या कामांमुळे धूळ, आवाज आणि हवेतील प्रदूषण झपाट्याने वाढत आहे. त्यामुळे बांधकाम करताना प्रदूषण नियंत्रण नियमांचे काटेकोर पालन करणे अत्यावश्यक आहे. बांधकामस्थळी गाळप जाळ्या लावणे, पाण्याची फवारणी करणे, बांधकाम साहित्य झाकून ठेवणे, वाहने स्वच्छ ठेवणे आणि कचरा योग्य पद्धतीने व्यवस्थापित करणे हे उपाय अनिवार्य आहेत. या नियमांचे पालन केल्यास नागरिकांच्या आरोग्यावर होणारा दुष्परिणाम कमी होतो आणि शहरातील हवेची गुणवत्ता सुधारते. मात्र बऱ्याचदा काही ठिकाणी अशा नियमांचे पालन होताना दिसत नाही. त्यामुळे महापालिकेकडून संबंधित कामे थांबविली जातात.
महापालिकेकडून 1,979 बांधकामे स्थगित
जानेवारी ते ऑक्टोबर २०२५ या काळात मार्गदर्शक तत्त्वांचे उल्लंघन करणाऱ्या ३,४९७ बांधकामांना महापालिकेने काम थांबवण्याची नोटीस बजावली होती. त्यापैकी १,९७९ बांधकामांच्या ठिकाणी अद्यापही मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन न झाल्याने ही कामे थांबलेली आहेत. मुंबईतील हवेची गुणवत्ता खालावल्याने ऑक्टोबर २०२३ मध्ये परिपत्रक प्रसृत करून मुंबईतील बांधकामांच्या ठिकाणी प्रदूषण नियंत्रणाच्या उपाययोजनांच्या अंमलबजावणीसाठी कारवाई करण्याचा इशारा मुंबई महापालिकेने दिला होता.
२०२५ मध्येदेखील ही कारवाई सुरूच राहिली. महापालिकेने जानेवारी ते ऑक्टोबर २०२५ या कालावधीत मार्गदर्शक तत्त्वांचे उल्लंघन करणाऱ्या ८,६६३ बांधकामांना कारणे दाखवा नोटीस बजावली होती. त्यापैकी १,१९४ बांधकामांच्या ठिकाणी मार्गदर्शक तत्त्वांची अंमलबजावणी करण्यात आली आहे. याशिवाय ज्या बांधकामांच्या ठिकाणी नोटीस देऊनही नियमांचे पालन करण्यात आलेले नाही,
अशा ३,४९७ बांधकामांना काम थांबवण्याची नोटीस बजावण्यात आली होती. त्यापैकी १,९७९ बांधकामांच्या ठिकाणी अद्यापही अंमलबजावणी करण्यात आलेली नाही. त्यामुळे ही कामे अद्याप थांबलेली आहेत. यामध्ये खासगी कामे, महापालिका कामे आणि अन्य प्राधिकरणांच्या कामांचा समावेश आहे.
शहरातील वाढते हवा प्रदूषण चिंतेचा विषय
शहरातील वाढते हवा प्रदूषण हा आजच्या काळातील गंभीर चिंतेचा विषय बनला आहे. वाहनांची वाढती संख्या, बांधकामांची सततची कामे, औद्योगिक धूर आणि कचऱ्याची अनियंत्रित जाळपोळ यामुळे हवेची गुणवत्ता सतत खालावत आहे. प्रदूषित हवेमुळे श्वसनाचे आजार, दमा, खोकला, ऍलर्जी आणि हृदयविकार यांचा धोका वाढतो. विशेषतः लहान मुले, वृद्ध आणि आजारी व्यक्तींना याचा जास्त त्रास जाणवतो. शहरात धूर, धूळ आणि विषारी कणांचे प्रमाण वाढल्याने पर्यावरणावरही विपरीत परिणाम होतो. हवेच्या प्रदूषणावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सार्वजनिक वाहतूक वापरणे, झाडे लावणे आणि प्रदूषण नियंत्रण नियमांचे पालन करणे अत्यंत आवश्यक आहे.
