निवडणूक ड्यूटी कशी सोपवली जाते? एका बूथवर कोणाची कोणती जबाबदारी असते?

बिहार विधानसभा निवडणुका जवळ येत असताना, राज्यातील राजकीय वातावरण तापत आहे. ६ आणि ११ नोव्हेंबर रोजी दोन टप्प्यात मतदान होणार आहे, तर १४ नोव्हेंबर रोजी निकाल जाहीर होतील. दरम्यान, एक मोठा प्रश्न उद्भवतो: निवडणूक कर्तव्ये कशी वाटली जातात आणि मतदान केंद्रावरील प्रत्येक अधिकाऱ्याच्या जबाबदाऱ्या काय आहेत. याची माहिती घेऊया.

निवडणूक कर्तव्य कसे सोपवले जाते

जिल्हा निवडणूक अधिकारी निवडणूक कर्तव्य वाटप करण्याची जबाबदारी घेतात. जिल्हा निवडणूक अधिकारी निवडणूक निष्पक्ष, पारदर्शक आणि तटस्थ पद्धतीने पार पाडण्याची खात्री करतात.

प्रक्रिया कशी होते

सर्वप्रथम मतदानासाठी कार्यबल तयार करण्यासाठी केंद्र आणि राज्य सरकारच्या विभागांमधील, सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रमांमधील आणि स्थानिक संस्थांमधील कर्मचाऱ्यांची निवड केली जाते. त्यानंतर प्रत्येक मतदान केंद्रावर एक अधीक्षक अधिकारी आणि जिल्हा निवडणूक अधिकारी यांनी नियुक्त केलेल्या मतदान अधिकाऱ्यांची टीम असते. या अधिकाऱ्यांची संख्या मतदान केंद्राच्या आकारावर आणि गरजेनुसार ठरते.

त्यानंतर निष्पक्षता राखण्यासाठी अधिकाऱ्यांना संगणकीकृत रँडमायझेशन सिस्टीमद्वारे काम सोपवले जाते. यामुळे मतदान कर्मचारी आणि राजकीय पक्षांमधील कोणतीही साजिश किंवा प्रभाव टाळला जातो. एखाद्या व्यक्तीने एखाद्या राजकीय उमेदवारासाठी काम केलेले असेल किंवा त्याच्याशी संबंधित असेल, तर ती व्यक्ती निवडणूक ड्यूटीसाठी पात्र नसते.

प्रशिक्षण तयारी

मतदानाच्या दिवसापूर्वी, सर्व अधिकाऱ्यांना मतदान प्रक्रिया, इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्रे आणि मतदान केंद्रावरील वेगवेगळ्या परिस्थिती हाताळण्यासाठीचे प्रोटोकॉल समजून घेण्यासाठी प्रशिक्षण दिले जाते.

मतदान केंद्रावरील अध्यक्ष अधिकाऱ्याच्या जबाबदाऱ्या

मतदान केंद्रावरील प्रत्येक अधिकाऱ्याची वेगवेगळी भूमिका आणि कर्तव्ये असतात. उदाहरणार्थ, अध्यक्ष हा मतदान केंद्राचा संपूर्ण प्रभारी असतो. मतदान प्रक्रिया शांततेत आणि निवडणूक नियमांनुसार पार पडावी याची खात्री करणे हे त्यांचे काम आहे. अध्यक्ष अधिकारी मतपत्रिका आणि मतदार याद्या यासारख्या अचूक नोंदी देखील ठेवतात. ते इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्रांच्या कामकाजावर देखील लक्ष ठेवतात आणि कोणत्याही तांत्रिक किंवा प्रक्रियात्मक समस्या सोडवतात. मतदान संपल्यानंतर ते सर्व मतदार साहित्य आणि अहवाल निवडणूक अधिकाऱ्यांना सादर करतात.

मतदान अधिकाऱ्यांच्या जबाबदाऱ्या

सामान्यत: तीन मतदान अधिकारी मतदान केंद्राध्यक्षांना मदत करतात. पहिला अधिकारी मतदार यादीचे व्यवस्थापन करतो आणि प्रत्येक मतदाराची ओळख पडताळतो आणि त्यांना पुढे जाण्याची परवानगी देतो. दुसरा अधिकारी मतदाराच्या बोटावर शाई लावतो आणि मतपत्रिका देतो किंवा ईव्हीएमच्या नियंत्रण युनिटचे व्यवस्थापन करतो. तिसरा अधिकारी खात्री करतो की मतदाराने मतपत्रिका युनिटवर योग्यरित्या मतदान केले आहे आणि मतदान क्षेत्रात सुव्यवस्था राखली आहे.

सहायक कर्मचारी आणि सुरक्षा दल

निर्वाचन अधिकाऱ्यांशिवाय मतदान केंद्रांवर सहायक कर्मचारी आणि सुरक्षा कर्मीही तैनात केले जातात. हे सर्व कर्मचारी रांगा व्यवस्थापित करण्यास, ज्येष्ठ नागरिक किंवा दिव्यांग मतदारांना मदत करण्यास आणि मतदान केंद्र सुव्यवस्थित ठेवण्यास मोठी मदत करतात. तसेच पोलिस आणि अर्धसैनिक दल कायदेशीर सुव्यवस्था राखण्यात सहकार्य करतात.


About Author

Jitendra bhatavdekar

Other Latest News