भारतीय अंतराळ संशोधन संघटनेने (इस्रो) आतापर्यंत अनेक महागड्या अंतराळ मोहिमा यशस्वीरित्या सुरू केल्या आहेत. हे केवळ भारताच्या वैज्ञानिक प्रगतीचेच प्रतिबिंब नाही तर जगभरात भारताची ओळख मजबूत करते. पण तुम्हाला माहिती आहे का की इस्रोचे आतापर्यंतचे सर्वात महागडे मिशन कोणते आहे? आज आम्ही तुम्हाला इस्रोच्या त्या मोहिमेबद्दल सांगणार आहोत, ज्याचा खर्च ऐकून तुमचे डोळे चकित होतील.
खर्च किती आहे?
इस्रोचे सर्वात महागडे मिशन निसार आहे, म्हणजेच नासा-इस्रो सिंथेटिक अपर्चर रडार मिशन. हे मिशन आज ३० जुलै २०२५ रोजी श्रीहरिकोटा येथून GSLV-F16 रॉकेटद्वारे लाँच केले जात आहे. हे मिशन नासा आणि इस्रोचा संयुक्त प्रकल्प आहे, ज्याची किंमत सुमारे १.५ अब्ज डॉलर्स आहे, म्हणजेच भारतीय रुपयांमध्ये सुमारे १२,५०० कोटी रुपये. हो, हे जगातील सर्वात महागडे पृथ्वी-इमेजिंग उपग्रह मिशन आहे आणि हे इस्रोचे आतापर्यंतचे सर्वात महागडे प्रकल्प आहे.
काय आहे खास गोष्ट?
NISAR उपग्रहाच्या खासियत विषयी सांगायचे झाल्यास, या उपग्रहाचे वजन 2,392 किलोग्रॅम आहे आणि तो ड्युअल-फ्रीक्वेंसी रडार सिस्टमने सज्ज आहे. हा पहिला असा उपग्रह आहे जो दोन वेगवेगळ्या रडार फ्रीक्वेन्सी NASA च्या L-बँड आणि ISRO च्या S-बँड चा वापर करेल. या मिशनचा उद्देश पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर होणाऱ्या बदलांचे, जसे भूकंप, ज्वालामुखी, भूस्खलन, ग्लेशियरांची हालचाल आणि हवामान बदल यांचा मागोवा घेणे आहे. हा उपग्रह प्रत्येक 12 दिवसांत पृथ्वीच्या पृष्ठभागाचा उच्च-रिझॉल्यूशन नकाशा तयार करेल, ज्यामुळे आपत्ती व्यवस्थापन, शेती आणि जल व्यवस्थापनात मदत होईल. NASA ने या मिशनसाठी L-बँड रडार, GPS आणि डेटा रेकॉर्डर उपलब्ध करून दिले आहेत, तर इस्रोने S-बँड रडार, उपग्रह बस आणि लॉन्च सिस्टमचा वाटा दिला आहे. इस्रोची या प्रकल्पात सुमारे 788 कोटी रुपयांची भागीदारी आहे.
आतापर्यंतची सर्वात महागडी मोहीम
निसार (NISAR) चा खर्च इस्रोच्या इतर मोहिमांपेक्षा अनेक पटींनी जास्त आहे. उदाहरणार्थ, भारताचा मंगळावर जाणारा इस्रोचा मंगळयान मोहिमेचा एकूण खर्च केवळ ४५० कोटी रुपये होता. तर, चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर उतरलेल्या चांद्रयान-३ चा खर्च सुमारे ६१५ कोटी रुपये होता. मात्र, निसार मोहिमेचा अंदाजित खर्च सुमारे ७८८ कोटी रुपये आहे. निसारच्या खर्चातील ही वाढ त्याच्या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानामुळे आणि नासा सोबतच्या सहकार्यामुळे आहे.
