जगभरात अनेक देश वाढत्या पाण्याच्या संकटाचा सामना करत आहेत, परंतु एक देश असा आहे ज्याने समुद्राच्या पाण्याला आपली सर्वात मोठी ताकद बनवली आहे. दररोज, अनेक देशांच्या वार्षिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी पुरेसे गोडे पाणी येथे तयार होते. नद्या, तलाव आणि खूप कमी पाऊस नसतानाही, या देशाने पाणी उत्पादनात जगाला मागे टाकले आहे. कसे? दररोज नवीन विक्रम कसे प्रस्थापित होत आहेत? संपूर्ण कथा आश्चर्यकारक आहे.
सर्वात जास्त गोडे पाणी उत्पादन करणारा देश कोणता?
पाण्याची कमतरता ही संपूर्ण जगासमोरील एक मोठी आव्हान आहे, परंतु सौदी अरेबियाने या आव्हानाचे संधीत रूपांतर केले आहे. नैसर्गिक नद्या नसलेला, कमी पाऊस पडलेला आणि भूगर्भातील पाण्याची पातळी सतत कमी होत असलेला देश जगातील सर्वात मोठा गोडे पाणी उत्पादक देश बनला आहे. दररोज, सौदी अरेबिया असे विक्रम प्रस्थापित करतो जे जगातील अनेक देश एका वर्षातही साध्य करू शकत नाहीत.
सौदी अरेबियाकडे विस्तीर्ण किनारपट्टी आहे, ज्यामुळे तो जलसंपत्तीमध्ये जागतिक आघाडीवर आहे. आखाती प्रदेशात प्रचंड, कारखान्यासारखे क्षारीकरण संयंत्र २४ तास कार्यरत आहेत, जे अब्जावधी लिटर समुद्राचे पाणी फिल्टर करतात आणि ते पिण्यायोग्य बनवतात. एका अंदाजानुसार, जगातील एकूण क्षारीकरण क्षमतेपैकी सुमारे २०% सौदी अरेबिया हाताळते.
दररोज किती पाणी स्वच्छ केले जाते?
सौदी अरेबिया दररोज अंदाजे ७ दशलक्ष घनमीटर गोडे पाणी तयार करते. त्या तुलनेत, अनेक आशियाई आणि आफ्रिकन देश एका वर्षातही इतके पाणी तयार
करू शकत नाहीत. सौदी अरेबियाची भौगोलिक परिस्थिती अत्यंत आव्हानात्मक आहे. देशभरात नद्या नाहीत आणि दरवर्षी जेमतेम १००-२०० मिमी पाऊस पडतो. परिणामी, तेथील तापमान ५०°C पर्यंत पोहोचू शकते.
या परिस्थितींवर मात करण्यात आधुनिक तंत्रज्ञानाची मोठी भूमिका आहे. डिसॅलिनेशन प्लांट समुद्राच्या पाण्यातून मीठ काढून टाकतात, ते पिण्यायोग्य बनवतात आणि नंतर ते पाईप्स आणि पाण्याच्या टँकरद्वारे शहरे, घरे आणि उद्योगांमध्ये पोहोचवतात.
जगातील सर्वात मोठी जलवाहतूक व्यवस्था
राजधानी रियाध समुद्रापासून शेकडो किलोमीटर अंतरावर आहे. येथे पाणी पोहोचवण्यासाठी सौदी अरेबियाने जगातील सर्वात लांब जलवाहिनी प्रणाली बांधली आहे. समुद्रातून रियाधच्या उंच भागात गोडे पाणी पंप केले जाते, ज्यासाठी मोठ्या प्रमाणात ऊर्जा लागते. अनेक भागात, अजूनही टँकरद्वारे घरांमध्ये पाणी पोहोचवले जाते, जे भूमिगत जलाशयांपर्यंत पोहोचते.
इतके पाणी कसे तयार होते?
दोन मुख्य तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो:
आरओ (रिव्हर्स ऑस्मोसिस) – समुद्राचे पाणी पडद्याद्वारे फिल्टर करून ते गोड केले जाते.
थर्मल डिसॅलिनेशन – पाणी गरम करून वाफ तयार केली जाते, नंतर थंड करून ते गोड पाणी बनवले जाते. जगातील सर्वात नवीन आणि सर्वात मोठे आरओ प्लांट सौदी अरेबियामध्ये आहेत.
पेट्रोलपेक्षा गोडे पाणी महाग आहे!
डिसॅलिनेशनद्वारे मिळणारे पाणी प्रत्यक्षात पेट्रोलपेक्षा महाग आहे हे सर्वांनाच धक्कादायक वाटते. तथापि, पाणी स्वस्त करण्यासाठी सरकार अनुदान देते जेणेकरून ते लोकांना सहज पुरवता येईल.
