बिहारमध्ये आगामी निवडणुकांची तयारी सुरू आहे. राजकीय पक्ष त्यांच्या सर्वात प्रभावशाली नेत्यांना वेगवेगळ्या मतदारसंघांमध्ये प्रचार करण्यासाठी तैनात करत आहेत. स्टार प्रचारक म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या या प्रमुख व्यक्ती मतदारांना आकर्षित करण्यात आणि पक्षाचा विस्तार करण्यात मोठी भूमिका बजावतात. पण प्रश्न असा उद्भवतो की एखाद्या राजकीय पक्षात किती स्टार प्रचारक असतात आणि त्यांना त्यांच्या कामासाठी वेगळा पगार मिळतो का? चला जाणून घेऊया.
स्टार प्रचारकांची संख्या
भारतीय निवडणूक आयोग कोणत्याही पक्षाकडून नेमले जाणारे स्टार प्रचारकांचे प्रमाण खूप काटेकोरपणे नियंत्रित करते. राष्ट्रीय आणि राज्यस्तरीय मान्यता प्राप्त राजकीय पक्षांना जास्तीत जास्त ४० स्टार प्रचारक ठेवण्याची परवानगी असते. त्याचबरोबर, गैर-मान्यता प्राप्त राजकीय पक्षांना जास्तीत जास्त २० स्टार प्रचारक ठेवू शकतात. पक्षाला निवडणूक अधिसूचनेनंतर ७ दिवसांच्या आत या स्टार प्रचारकांची यादी निवडणूक आयोगाला सादर करावी लागते.
पगार आणि इतर आर्थिक फायदे
लोकप्रिय समजुतीच्या विरुद्ध, स्टार प्रचारकांना त्यांच्या निवडणुकीशी संबंधित कामांसाठी कोणताही पगार दिला जात नाही. या प्रचारकांनी केलेला सर्व प्रवास आणि लॉजिस्टिक्स खर्च राजकीय पक्षाच्या खर्चात समाविष्ट केला जातो, कोणत्याही वैयक्तिक उमेदवाराच्या खर्चात नाही.
खर्चाचे वाटप
सामान्यतः स्टार प्रचारकाचा खर्च पक्षाकडूनच होतो, पण यामध्ये एक अपवाद आहे. जर एखादा प्रचारक कोणत्याही खास उमेदवारावर विशेष लक्ष केंद्रित करतो किंवा त्याच्यासोबत मंच वाटून घेतो, तर संबंधित खर्च त्या उमेदवाराच्या निवडणूक खर्चात गणले जातात. तसेच, जर एखादा स्टार प्रचारक स्वतःच्या मतदार संघात प्रचार करणारा उमेदवार असेल, तर सर्व खर्च त्याच्या वैयक्तिक खात्यात जोडले जातात आणि त्याला स्टार प्रचारक असल्याचा कोणताही आर्थिक फायदा मिळत नाही.
निवडणूक नियमांचे पालन
स्टार प्रचारक निवडणूक आचारसंहिता अंतर्गत बांधील असतात. कोणत्याही प्रकारचे उल्लंघन झाल्यास त्यांची पदवी रद्द होऊ शकते. तसेच, निवडणूक आयोग स्टार प्रचारकांच्या यादीत फक्त मृत्यू झाल्यास किंवा एखाद्या सदस्याने पक्ष सोडल्यासच बदल करण्यास परवानगी देतो. स्टार प्रचारक फक्त राजकीय व्यक्तीच नव्हेत, तर ते पक्षासाठी महत्त्वपूर्ण धोरणात्मक संपत्ती देखील असतात.