“त्रिगुणात्मक त्रिमूर्ती दत्त हा जाणा” ही दत्त महाराजांच्या प्रसिद्ध आरतीचा पहिला चरण आहे. या आरतीमध्ये दत्तात्रेयांना ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या तीन देवतांचे एकत्रित रूप मानले जाते आणि ते त्रैलोक्याचे स्वामी आहेत असे सांगितले आहे. दत्तजयंती हा दिवस मार्गशीर्ष पौर्णिमेला साजरा होतो, जेव्हा ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांचा अवतार असलेल्या दत्त महाराजांचा जन्म झाला होता.
आरतीचे महत्व
“त्रिगुणात्मक त्रिमूर्ती दत्त हा जाणा” या दत्ताच्या आरतीचा अर्थ असा आहे की दत्त हे ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या तीनही देवांचे एकत्रित रूप आहेत आणि ते तिन्ही गुणांचे स्वामी आहेत. आरतीचे महत्त्व म्हणजे देवतेप्रती भक्ती व्यक्त करणे, तिची स्तुती करणे आणि पूजेनंतर मन शांत करणे. आरतीद्वारे देवाचे प्रकाशरूप ओवाळले जाते, जी एक प्रकारची प्रार्थना आणि भक्ती आहे.
“त्रिगुणात्मक त्रिमूर्ती दत्त हा जाणा” आरतीचा अर्थ
त्रिगुणात्मक त्रिमूर्ती: दत्त हे ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या तीन देवतांचे एकत्रित रूप आहेत, म्हणून त्यांना ‘त्रिगुणात्मक त्रिमूर्ती’ म्हणतात.
दत्त हा जाणा: याचा अर्थ असा आहे की आपण दत्त हे या त्रिमूर्तीचे स्वरूप आहे हे जाणून घ्यावे.
त्रिगुणी अवतार त्रैलोक्यराणा: ते तिन्ही गुणांचे अवतार असून ते त्रैलोक्याचे स्वामी आहेत.
नेति नेति शब्द न ये अनुमाना: त्यांचे स्वरूप इतके विशाल आहे की ‘नेति नेति’ (हे नाही, ते नाही) असे बोलूनही त्यांना पूर्णपणे वर्णन करता येत नाही, ते अनुमानातीत आहेत.
सुरवर-मुनिजन-योगी-समाधि न ये ध्याना: देव, ऋषी आणि योगीजन देखील त्यांना पूर्णपणे ध्यानातही आणू शकत नाहीत किंवा त्यांचे संपूर्ण स्वरूप समजू शकत नाहीत.
दत्ताची आरती
त्रिगुणात्मक त्रिमूर्ती दत्त हा जाणा |
त्रिगुणी अवतार त्रिलोक्यराणा |
नेति नेति शब्द नये अनुमाना |
सुरवरमुनिजन योगी समाधी न ये ध्याना || १ ||
जय देव जय देव जय श्रीगुरुदत्ता |
आरती ओवाळीता हरली भवचिंता जय देव जय देव || धृ ||
सबाह्य अभ्यंतरी तू एक दत्त |
अभाग्यासी कैची कळेल हे मात |
पराही परतली तेथे कैचा हा हेत |
जन्ममरणाचा पुरलासे अंत || जय || २ ||
दत्त येउनिया उभा ठाकला
सद् भावे सांष्टागेसी प्रणिपात केला |
प्रसन्न होऊनी आशीर्वाद दिधला |
जन्ममरणाचा फेरा चुकविला || जय || ३ ||
दत्त दत्त ऐसे लागले ध्यान |
हारपले मन झाले उन्मन | मी तू झाली बोळवण |
एका जनार्दनी श्रीदत्तध्यान || जय देव || ४ ||
(टीप : वरील सर्व बाबी MP मराठी Breaking केवळ माहिती म्हणून वाचक-प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवत आहे. यातून MP मराठी Breaking कोणताही दावा करत नाही.)