आपल्या समाजात महिलांशी संबंधित अनेक गोष्टी अजूनही खूप खाजगी मानल्या जातात. विशेषतः, मासिक पाळीसारख्या विषयांवर उघडपणे बोलणे अजूनही अनेक ठिकाणी सामान्य नाही. अशा परिस्थितीत, जर कोणी एखाद्या मुलीला विचारले की तिची मासिक पाळी कधी येते, तर बरेच लोक विचारतात: हा गुन्हा आहे का? तो दंडनीय आहे का?
अशा परिस्थितीत, असा प्रश्न विचारणे कायद्यानुसार गुन्हा आहे का हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. आज आपण तुम्हाला सांगूया की मुलीला तिच्या मासिक पाळीबद्दल विचारणे गुन्हा आहे का आणि अशा प्रकरणात कोणती शिक्षा दिली जाते.
स्त्रीकडून पिरियड्सची तारीख विचारणे हेही गुन्हा आहे का?
भारतामध्ये असा कोणताही स्पष्ट कायदा नाही जो फक्त एखाद्या स्त्रीकडून तिच्या पिरियड्सची तारीख विचारणे हा अपराध ठरवतो. म्हणजे जर हा प्रश्न आरोग्य किंवा काळजी घेण्याच्या उद्देशाने विचारला जात असेल, जसे की डॉक्टर, नर्स किंवा कुटुंबातील एखादा सदस्य विचारत असेल, तर हा अपराध नाही. मात्र, जर हा प्रश्न चुकीच्या उद्देशाने, विनोद करण्यासाठी, लज्जित करण्यासाठी किंवा सार्वजनिक ठिकाणी अपमान करण्यासाठी विचारला गेला, तर परिस्थिती बदलते. अशा प्रकरणात हा प्रश्न स्त्रीच्या प्रतिष्ठा आणि खासगी जीवनाचा भंग करण्याच्या उल्लंघनात येऊ शकतो.
अशा प्रकरणात कितली शिक्षा होऊ शकते?
हा प्रश्न स्वतःमध्ये अपराध नाही, पण काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये हा कायदेशीर कारवाईच्या क्षेत्रात येऊ शकतो. जसे की, एखादा व्यक्ती ऑफिसमध्ये एखाद्या स्त्रीकडून तिच्या पिरियड्ससंदर्भातील प्रश्न विचारतो किंवा वारंवार अशा खाजगी मुद्द्यांवर टिप्पणी करतो, तर हे लैंगिक छळ (Sexual Harassment) म्हणून समजले जाऊ शकते. यावर Sexual Harassment of Women at Workplace (Prevention, Prohibition and Redressal) Act, 2013 अंतर्गत कारवाई होऊ शकते. दोषी आढळल्यास त्या व्यक्तीला नोकरीवरून काढले जाऊ शकते.
तथापि, जर हा प्रश्न गर्दीत किंवा सोशल मीडियावर एखाद्या महिलेला लाज वाटावी म्हणून विचारला गेला तर तो तिच्या विनयभंगाचा गुन्हा मानला जाऊ शकतो. यामुळे एक वर्षापर्यंत तुरुंगवास, दंड किंवा दोन्ही होऊ शकतात. भारतीय संविधानानुसार गोपनीयता हा मूलभूत अधिकार आहे. एखाद्या महिलेची वैयक्तिक शारीरिक माहिती तिच्या संमतीशिवाय मागणे किंवा शेअर करणे हे तिच्या गोपनीयतेचे उल्लंघन ठरू शकते, ज्यासाठी ती दिवाणी खटला दाखल करू शकते.
